Wat is priapisme?

Priapisme is een erectie die langer dan vier uur duurt zonder seksuele prikkeling. Normaal gesproken vult de penis zich met bloed en worden de aders die het bloed afvoeren tijdelijk dichtgedrukt, waardoor de penis hard blijft. Bij priapisme werkt dit systeem niet goed: een deel blijft actief, waardoor de penis niet meer slap wordt. Dit kan te maken hebben met het bloed, de bloedvaten, de spieren of de zenuwen. Vaak is de oorzaak onbekend, maar het komt vooral voor bij mannen vanaf ongeveer 30 jaar.

Verschillende soorten priapismes

Er zijn twee verschillende soorten priapismes: Ischemisch priapisme (low flow) en een niet-ischemisch priapisme (high flow). De symptomen die je precies ervaart, hangen af van welk type je hebt. Het is wel goed om te weten dat een ischemisch priapisme over het algemeen pijnlijker en zelfs gevaarlijker is. In het volgende stuk lees je precies wat je kunt verwachten bij beide vormen.

Low-flow priapisme betekenis

Een low flow of ischemisch priapisme ontstaat, omdat er een gebrek aan bloedtoevoer naar de penis is. Normaalgesproken kan het bloed door de penis stromen, maar in dit geval kan dat niet. Dit komt doordat er een probleem is met de gladde spieren in het zwellichaam van de penis. Deze kunnen niet goed samentrekken op dit moment. Ischemisch priapisme is het meest voorkomend, maar ook het gevaarlijkst. Als je denkt dat je hiermee te maken hebt, raden we aan om contact op te nemen met een dokter. Je zou anders last kunnen krijgen van complicaties, omdat er niet voldoende zuurstof bij de penis kan komen. Je kunt een low flow herkennen aan de volgende symptomen:

• Langdurige erectie, soms zonder seksuele aanleiding (4+ uur)

• Een stijve penisschacht in combinatie met een zachte eikel

• Een pijnlijke erectie

High-flow priapisme betekenis

Bij een high flow priapisme is veel zeldzamer en minder gevaarlijk dan een ischemisch priapisme. Het wordt meestal veroorzaakt door letsel aan je bekkengebied of penis. Als je slagader beschadigd is geraakt, zorgt dit dat er te veel bloed in de penis stroomt. Het is minder gevaarlijk, want je bloedcirculatie wordt niet volledig afgekapt. Hierdoor ervaren ook veel mensen geen pijn tijdens zo'n erectie. Dit zijn de symptomen:

• Langdurige erectie, soms zonder seksuele aanleiding (4+ uur)

• Een erectie, maar de schacht is niet volledig stijf

• Meestal niet pijnlijk

Is priapisme gevaarlijk?

Ja, priapisme is gevaarlijk. Vooral als het een low-flow variant is. Het kan je leven op de lange termijn beïnvloeden. Dit komt doordat het een zuurstoftekort in de penis kan veroorzaken. Dit proces kan de zwellichamen laten afsterven, hier komt dan littekenweefsel voor in de plaats. Dit kan leiden tot een permanente erectiestoornis. Als je er op tijd bij bent (binnen 4 tot 6 uur), heb je vaak geen permanente schade.

Wat zijn priapisme oorzaken?

Er zijn veel factoren die priapisme kunnen veroorzaken. Het heeft vaak een onderliggende reden, in sommige gevallen zelfs een bloedaandoening zoals de sikkelziekte. Het kan ook worden veroorzaakt door andere factoren zoals medicatie, drugsgebruik of letsel aan de penis of het bekkengebied. Hieronder lees je meer over de meest voorkomende oorzaken:

• Medicijnen voor erectieproblemen: neem je een middel zoals Viagra? Dat kan goed gaan, maar je kunt ook met een priapisme eindigen. Het middel is niet zonder reden van de vrije markt afgehaald. Als je erectieproblemen hebt, raden we aan om de huisarts te bezoeken.

• Psychiatrische medicatie: bepaalde antidepressiva, antipsychotica en medicijnen tegen angststoornissen kunnen als bijwerking priapisme hebben.

• Bloeddrukverlagers (antihypertensiva): sommige soorten kunnen de bloedcirculatie op een manier beïnvloeden die priapisme uitlokt.

• Letsel aan de penis of bekken: je kunt letsel oplopen door bijvoorbeeld een ongeluk. Als je hierbij een scheurtje in je slagader oploopt, kun je priapisme krijgen. Dit is de high-flow variant, en daardoor zeldzaam en niet pijnlijk. Het is nog steeds erg vervelend.

Wat gebeurt er als ik niets doe?

Het is belangrijk om priapisme serieus te nemen, vooral de ischemische vorm. Op het moment dat je erectie langer dan vier uur aanhoud of echt pijnlijk wordt, is het belangrijk om de dokter te bellen. Deze aandoening kan namelijk permanente schade opleveren. Het weefsel in de zwellichamen krijgt geen zuurstof. Als het afsterft, wordt het vervangen door littekenweefsel. Dit heet fibrose en is niet meer te genezen. De gevolgen van fibrose zijn serieus: de kans op een permanente erectiestoornis is groot als je geen actie onderneemt.

Wat te doen bij een priapisme

Als je vermoedt dat je priapisme hebt, is tijd je grootste vijand. De gouden regel is: zoek onmiddellijk medische hulp als je een erectie hebt die langer dan vier uur aanhoudt en pijnlijk is. Wacht niet af in de hoop dat het vanzelf overgaat. Bel je huisarts of ga direct naar de spoedeisende hulp.

Wat kan ik zelf doen?

Er wordt pas na 4 uur gesproken van een priapisme. Daarom kun je in de tussentijd zelf wel actie ondernemen. Mochten je pogingen geen resultaten opleveren, moet je alsnog naar de dokter na die vier uur. Dit zijn de dingen die je zelf kunt proberen als priapisme behandeling:

• Pijnstillers innemen: lost niets op, maar kan wel fijn zijn in deze situatie

• Proberen om te plassen

• Een warm bad nemen

• Lichte lichaamsbeweging

Priapisme behandeling bij de arts

Voordat je de dokter belt, is het fijn om te weten wat je kunt verwachten zodra je daar aankomt. Want wat kan een dokter precies doen aan dit probleem? Als het aankomt op priapisme behandeling, zijn er meerdere mogelijkheden. Welke er gebruikt wordt, hangt helemaal af van je situatie. Hieronder lees je de meest voorkomende behandeling voor een aanhoudende erectie:

• Punctie & spoeling: het bloed wordt handmatig uit de zwellichamen verwijderd, dit gebeurt met een naald. Daarna worden de zwellichamen nog eens gespoeld met een vloeistof. Hier kunnen medicijnen aan toegevoegd worden, maar dit hoeft niet in alle gevallen.

• Chirurgische shunt: als de punctie niet goed genoeg werkt, wordt er weleens gekozen voor een chirurgische shunt. Dit is een verbinding die het makkelijker maakt om het bloed af te voeren. .

• Erectieprothese: een priapisme kan permanente gevolgen met zich meebrengen. Mocht hij langdurig blijven, wordt er soms gekozen voor een erectieprothese. Dit is een manier om de lengte van de penis toch te kunnen behouden.